W świecie, w którym zmagamy się z pandemiami, nadciąga kolejne zagrożenie – antybiotykooporność. A właściwie, to antybiotykooporność "jest" już z nami od kilkudziesięciu lat. Z roku na rok rośnie liczba bakterii, które stawiają opór nawet najskuteczniejszym antybiotykom. Czy antybiotykooporność może być nowym wymiarem epidemii? Eksperci są zgodni – tak! W dzisiejszym poście przyjrzymy się temu zagadnieniu, omawiając przykłady takich bakterii jak MRSA oraz tzw. ESKAPE, oraz zastanowimy się, jakie są możliwe alternatywy dla antybiotyków, takie jak bakteriofagi.
Antybiotykooporność – czym jest? Antybiotykooporność polega na zdolności bakterii do przetrwania i rozmnażania się pomimo działania antybiotyków. Jest to wynik ewolucji bakterii, które przystosowują się do warunków panujących w organizmach żywicieli. Bakterie oporne na antybiotyki stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego, gdyż utrudniają lub wręcz uniemożliwiają leczenie zakażeń bakteryjnych.
MRSA (Meticillin-resistant Staphylococcus aureus) to szczep bakterii S. aureus, który wykazuje oporność na większość beta-laktamowych antybiotyków, w tym metycylinę, oksacylinę i cefalosporyny. MRSA może powodować różne zakażenia, od stosunkowo łagodnych, jak ropnie skórne, po potencjalnie śmiertelne, jak zapalenie płuc, sepsę czy zakażenia kości. Przenoszenie MRSA może następować zarówno w szpitalach, jak i poza nimi.
Grupa ESKAPE to bakterie, które wykazują oporność na wiele antybiotyków i są odpowiedzialne za większość trudnych do leczenia zakażeń szpitalnych. Skrót ESKAPE pochodzi od pierwszych liter nazw tych bakterii: Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa oraz Enterobacter spp. Bakterie te są oporne na wiele antybiotyków, w tym aminoglikozydy, tetracykliny, cefalosporyny i karbapenemy.
Mechanizmy nabywania antybiotykooporności w bakteriach z grupy ESKAPEE.
Link: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0367326X1932091X
Antybiotykooporność może przenosić się między bakteriami na kilka sposobów. Jednym z nich jest transfer genów oporności na antybiotyki między bakteriami za pomocą tzw. plazmidów, które są małymi, samodzielnie replikującymi się cząstkami DNA. Innym sposobem jest transfekcja, polegająca na przeniesieniu fragmentów DNA zawierających geny oporności z jednej bakterii do drugiej poprzez wirusy bakteryjne, zwane bakteriofagami. Wreszcie, bakterie mogą także przyswajać geny oporności z otoczenia poprzez tzw. transformację, czyli pobieranie wolnego DNA z otaczającego środowiska.
Czy mamy alternatywy dla antybiotyków? W obliczu narastającego problemu antybiotykooporności naukowcy poszukują alternatywnych sposobów zwalczania bakterii. Jednym z nich są bakteriofagi – wirusy, które atakują wyłącznie bakterie. Bakteriofagi zdobywają coraz większą popularność jako potencjalna alternatywa dla antybiotyków, ponieważ są w stanie selektywnie zabijać konkretne szczepy bakterii, nie wpływając jednocześnie na zdrową florę bakteryjną organizmu człowieka, którą zaburzają antybiotyki.
Inne potencjalne alternatywy dla antybiotyków obejmują terapie immunologiczne, które wzmacniają układ odpornościowy i pomagają mu zwalczać zakażenia, oraz peptydy przeciwdrobnoustrojowe, które są naturalnymi składnikami układu immunologicznego i działają na wiele rodzajów bakterii, grzybów i wirusów. Ponadto, badania koncentrują się również na opracowywaniu nowych antybiotyków oraz na modyfikacji istniejących, aby zwiększyć ich skuteczność przeciwko opornym bakteriom.
Porównanie wrażliwości na antybiotyk pomiędzy wrażliwym i niewrażliwym szczepem tej samej bakterii.
Link: https://www.theguardian.com/society/2019/sep/11/bacteria-developing-new-ways-resist-antibiotics-doctors-warn
Antybiotykooporność jest coraz poważniejszym problemem, który może prowadzić do nowego wymiaru epidemii. Bakterie takie jak MRSA czy ESKAPE wykazują oporność na wiele antybiotyków i są odpowiedzialne za trudne do leczenia zakażenia. Przenoszenie antybiotykooporności może nastąpić na różne sposoby, co utrudnia zwalczanie tego zjawiska. W związku z tym konieczne jest poszukiwanie nowych metod walki z opornymi bakteriami, takich jak bakteriofagi czy terapie immunologiczne. Tylko wspólnymi siłami naukowców, lekarzy i społeczeństwa będziemy mogli stawić czoła temu groźnemu zagrożeniu.
