Egzamin z języka polskiego
Każdy uczeń szkoły podstawowej i średniej zobowiązany jest do zdania egzaminu z języka polskiego. Dla niektórych jest to spore wyzwanie i trudny sprawdzian. Trzeba wykazać się umiejętnością rozumienia tekstów literackich, poprawnego pisania, znajomością lektur, a podczas egzaminu rozszerzonego na maturze również umieć interpretować wiersze i mieć sporą wiedzę historycznoliteracką. Jak tego wszystkiego się nauczyć?
Oczywiście nie da się wszystkich przygotowań wykonać kilka miesięcy przed egzaminem. Należy je zacząć znacznie wcześniej. Podstawą jest systematyczna praca w szkole, bieżące odrabiane prac domowych i częste pisanie wypracowań. Nie każdego jednak mobilizują wymagania szkolne. Nie zawsze też nauczycielom prowadzącym zajęcia w dużych klasach starcza czasu, aby zrealizować program. Dlatego bardzo pomocne mogą być dodatkowe zajęcia indywidulane (lub w kilkuosobowych wyrównanych grupach). Wymagają one doświadczonego nauczyciela i mobilizacji ze strony ucznia. Nauczyciel powinien być wrażliwy na indywidulane potrzeby tego, którego prowadzi, wyjaśniać mu to, czego on nie rozumie, zadawać pracę domową i dokładnie ją omawiać. Być może najłatwiej jest powtórzyć gramatykę z zakresu szkoły podstawowej. Przygotowujący się do egzaminu jednak musi wykonać sporo ćwiczeń, aby nie miał wątpliwości, co to jest na przykład przydawka, zaimek względny lub zdanie podmiotowe. Odwołując się do konkretnych utworów można też znakomicie wyjaśnić, czym charakteryzuje się alegoria, symbol lub metafora.
Wyższy stopień umiejętności, to pisanie wypracowań. Tutaj zajęcia indywidulane są wręcz niezastąpione. Z moich doświadczeń wynika, że uczeń klasy ósmej powinien przed egzaminem napisać przynajmniej dziesięć wypracowań, które przedyskutuje z korepetytorem. Na lekcji należy omówić wszystkie elementy składające się na dobrą pracę pisemną, poczynając od zebrania wątków kojarzących się z tematem, poprzez skomponowanie logicznego planu wypowiedzi, przemyślenie wstępu i zakończenia aż do poprawnego pod względem ortograficznym i stylistycznym skomponowania tekstu. Trochę podobnie jest w przypadku przygotowań do matury. Tu również (i jeszcze bardziej) należy poćwiczyć pisanie, a ponadto poznać historię literatury polskiej i ważniejsze dzieła literatury światowej. Należy też nauczyć się interpretować dzieła literackie (a jest to trudna umiejętność, którą zdobyć można na indywidulanych zajęciach). Tylko pisząc (a wcześniej czytając) można nauczyć się pisać. Warunek jest jeden: trzeba to robić systematycznie i często oraz pod okiem doświadczonego, cierpliwego nauczyciela. Kto nim jest? Z pewnością ten, kto już długo to robi, ma dobre rezultaty i referencje, a może sam jest autorem książek lub artykułów.
Przez wieki w szkołach różnego typu istniała i obowiązywała relacja mistrz-uczeń. Również obecnie jest to najlepszy model nauczania i uczenia się. Nigdy nie należy żałować inwestycji w naukę! Egzaminy, o jakich mowa, zdaje się zazwyczaj raz w życiu. Aby na nich dobrze się zaprezentować, trzeba chcieć je świetnie zdać i poszukać znakomitego mistrza, który poprowadzi po trudnej drodze przygotowań.
