Zasady pracy pedagogiczno-terapeutycznej: rewalidacja – organizacja zajęć

Zasady pracy pedagogiczno-terapeutycznej: rewalidacja – organizacja zajęć

            K. Boczar podkreślając doniesienia badawcze na temat niejednorodności patologii stanu chorobowego, jakim jest upośledzenie umysłowe przy uwzględnieniu jego dynamizmu i złożonej struktury wskazuje, że powinno się przyjąć za pewnik, iż „systematyczne pobudzanie do rozwoju istniejących mechanizmów, konsekwentny system wymagań prowadzi do rozwijania możliwości jednostki upośledzonej.”[1]Stąd też niepodważalna zdaje się być  celowość szeroko zakrojonych działań terapeutycznych w stosunku do uczniów z upośledzeniem umysłowym.

            W planowaniu tego typu oddziaływań warto kierować się wytycznymi, jakie zawarto w propozycjach programowych Ministerstwa Edukacji Narodowej ( lipiec 1991 r.). Kładą one nacisk na taki sposób przekazywania informacji i umiejętności, który pozwoli uczniom:

a) odnajdywać harmonię i równowagę wewnętrzną ( umiejętność życia w zgodzie z sobą samym),

b) współistnieć z przyrodniczym środowiskiem naszej planety,

c) efektywnie współdziałać w ramach różnego rodzaju grup i wspólnot w skali mikro- i

makro – społecznej ( w rodzinie, miejscu pracy, społeczeństwie),

d) korzystać z zasobów informacyjnych naszej cywilizacji.[2]

Wpisują się one w zakres oddziaływań sformułowanych jako cele pedagogiki specjalnej, czyli nauki szczegółowej pedagogiki ogólnej, której przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie oraz wychowanie osób z odchyleniami od normy. Kładzie ona nacisk na:

I.                maksymalny i wszechstronny rozwój jednostek na miarę ich możliwości i we wszystkich obszarach,

II.              osiągnięcie przez jednostkę jak najpełniejszego przystosowania społecznego,

III.             możliwie najpełniejsze usamodzielnienie jednostki ( w zakresie komunikacji motorycznej, w zakresie psychicznym oraz egzystencjalnym),

IV.              ukształtowanie poczucia samokontroli i samoakceptacji.

            Terapię pedagogiczną[3]definiuje się jako oddziaływanie za pomocą środków pedagogicznych, zatem dydaktycznych i wychowawczych na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu się, mające na celu eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji. System opieki i pomocy dzieciom z odchyleniami i zaburzeniami obejmuje profilaktykę, diagnozę i terapię. Działania terapeutyczne podejmujemy wtedy, gdy obserwujemy destrukcyjny wpływ zaburzeń rozwoju na czynności poznawcze i przystosowanie społeczne dziecka. Nadrzędnym celem terapii jest stworzenie możliwości wszechstronnego rozwoju umysłowego, psychicznego i społecznego dzieciom z  zaburzeniami rozwojowymi, na miarę ich możliwości. Jako cele operacyjne wyróżnia się:

- stymulowanie i usprawnianie rozwoju funkcji psychomotorycznych,

- wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach,

- eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich emocjonalnych i społecznych konsekwencji.

Zbiór celów operacyjnych skała się na program terapii.  Działania te powinny być realizowane w zindywidualizowanym procesie wychowania. 

            Specyficzne dla zajęć terapeutycznych jest łączenie szerokiej wiedzy w zakresie problematyki, metodyki i diagnozy terapii pedagogicznej, znajomości dziecka i jego środowiska, opinii innych specjalistów z odpowiednio przygotowanym warsztatem pracy, na który składają się umiejętności planowania, diagnozowania, motywowania i obserwacji łączone z trafnym doborem środków i metod pracy terapeutycznej. Nauczyciel terapeuta jest podmiotem terapii, winien on być wyposażony w odpowiednią wiedzę i umiejętności oraz predyspozycje psychiczne. Wśród pożądanych cech wymienia się cierpliwość, empatię, otwartość, konsekwencję, a także umiejętności organizacyjne, punktualność, obowiązkowość, systematyczność, wzbogacone o kreatywność i entuzjazm. Przedmiotem oddziaływań terapeutycznych jest dziecko, jego zaburzenia rozwojowe i trudności szkolne określone przez specjalistyczną diagnozę. W pracy terapeutycznej jednak dziecko powinno stawać się podmiotem działań, ponieważ jego aktywność jest niezbędna i warunkuje efektywność podejmowanych czynności.