Anny Trzcionka- Wieczorek pisała: "Śpiew kształtuje nawyk prawidłowego oddychania, wzmacnia aparat głosowy, dotlenia organizm, przyczynia się do rozwoju mowy(...)" ( Trzcionka-Wieczorek, A., s.221). Zdecydowanie przytoczone słowa znajdują potwierdzenie w literaturze. To nie wyczerpuje jednak tematu, gdyż wpływ stricte śpiewu na mowę dziecka przedszkolnego nie jest jednokierunkowy. Moim zdaniem także rozwój języka poprzez mnogość doświadczeń, korzystnie wpływa na rozwój śpiewu przedszkolaka.
W literaturze odnajdujemy różnorakie typologie okresów rozwoju mowy dziecka. Ważne, iż każda z nich zakłada sytuację, w której noworodek przychodzi na świat "ze zdolnością do wydawania dźwięków". Ten pierwszy dźwięk, którym jest pierwszy krzyk, płacz jest jednym z objawów zdrowia noworodka. Od niego zaczyna się dla dziecka "długa i skomplikowana droga prowadząca do zdobycia narzędzia pozwalającego poznawać otaczającą je rzeczywistość (bliższą i dalszą), wchodzić w relacje z innymi ludźmi oraz czerpać ze źródeł kultury"(Cieszyńska, Korendo, s.162-163).
Program umuzykalniania w przedszkolu uwzględnia jako podstawowe formy wychowania muzycznego: śpiew i mowę, ruch przy muzyce, grę na instrumentach muzycznych oraz aktywne słuchanie muzyki (Program wychowania w przedszkolu, 1992). Główną formą ekspresji dziecka w ramach edukacji muzycznej jest właśnie śpiew, którego poszczególnego etapy przebiegają wielotorowo jako składnik ogólnego, psychofizycznego rozwoju dziecka, i w ustalonym porządku, według pewnych charakterystycznych, chociaż płynnych, indywidualnych dla każdego człowieka, faz.
Przywołam jeszcze Johna Slobodę, który w rozwoju muzycznym dzieci wyróżnia dwa okresy: akulturację i edukację, gdzie pierwsza obejmuje czas od narodzin do osiągnięcia dojrzałości szkolnej i polega na spontanicznym przyswajaniu sprawności muzycznych, druga - zalicza się do świadomego kształcenia zdolności muzycznych. Więcej na ten temat mówi autorka pozycji "Nauczmy dzieci śpiewać!":
"Dojrzewanie muzyczne to coraz dokładniejszy i bardziej precyzyjny odbiór słuchowych poszczególnych parametrów muzycznych oraz coraz lepsze umiejętności odtwarzania ich głosem ,ruchem lub gra na instrumencie. Jego warunkiem jest rozwój pamięci muzycznej zdolności wyobrażeń słuchowych (Wójcik, P., s.10).
I tak analizując możliwości wykonawcze, o których szerzej rozdziale dotyczącym repertuaru dziecięcego, u dzieci 3-letnich rozpoczynających przedszkole podkreśla się ich ograniczoność. W tym samym miejscu przytoczone zostają badania G.Iliny, z których wynika. że 2/3,5 - latki śpiewają rytmicznie, z kolei 3,5/5 - latki śpiewanie szeregu przerywanego, zaś 6/7 - latki śpiewają interwały, a w przypadku dzieci uzdolnionych muzycznie - pojawia się śpiewanie intonacyjne( Górniok - Naglik, A., s.57)
Skoro już w okresie płodowym istotne obserwujemy oddziaływanie bodźcami akustycznymi i muzycznymi,, tym bardziej wskazane jest towarzyszenie muzyką, piosenką dziecku w okresie przedszkolnym. Warto tu nadmienić, iż "optymalny czas rozwoju muzycznego przypada pomiędzy pierwszym a trzecim, piątym a siódmym i około dziewiątego roku życia" (Górniok - Naglik, A., Muzyka a rozwój małego dziecka [ w] Dymara, B. s.53 -69 , Dziecko w świecie muzyki (2000). To pokazuje jak wiele można osiągnąć w zakresie kształcenia muzycznego w przedszkolu.
Ponieważ "powiązań między mówieniem i śpiewaniem" jest wiele - "ten sam głos używany jest do mówienia i wytwarzania zachowań wokalnych"- warto o to "narzędzie" zadbać. Tutaj z pomocą przychodzą wskazówki nauczycieli emisji głosu, czynności złożonej, na którą składają się ściśle powiązane ze sobą oddychanie, fonacja i artykulacja. Paulina Wójcik, która w przywoływanej już pozycji Nauczmy dzieci śpiewać (2017, s.14-15) przytacza elementy składowe techniki śpiewaczej ściśle powiązanej ze sprawnościami warunkującymi prawidłową wymowę. Mamy takie wskazania jak: prawidłowe prowadzenie oddechu, nienaganna intonacja, umiejętność panowania nad poszczególnymi stopniami nasilenia dźwięku oraz zmianami dynamicznymi, wyrazista artykulacja (sic!), jednolitość barwy samogłosek, nośność i dźwięczność głosu, spokój tonu i linii głosu by uniknąć nadmiernego tremolo, czy wreszcie umiejętność śpiewania w różniej artykulacji tj. legatto, straccato, martellato, ze wskazaniem techniki legatto jako najbardziej "higienicznej" dla głosu. (Wójcik, P., s.14-15).
Wielki wpływ muzyki nie tylko na mowę, ale na całościowy rozwój dziecka przedszkolnego, późniejszego użytkownika kultury, kładł przywoływany Carl Orff, w którego systemie obserwujemy integrację muzyki, słowa i ruchu. Mirosław Kiesiel mówi: "W całym systemie Carla Orffa widoczna jest integracja muzyki, słowa, ruchu, a formy wychowania muzycznego przenikają sie wzajemnie"(s.214). Tylko pełne rozwijanie przedszkolaka, a zatem muzyczne, słowne, fizyczne: ruchowe w zakresie motoryki małej i dużej, w orientacji w schemacie ciała i w otoczeniu, ale i umysłowe, poznawcze, pozwala na pełne uczestnictwo w życiu społecznym i czerpanie z zasobów kultury.
