FIZYKA DLA 7 KLASY PODSTAWOWEJ
ZAGADNIENIA: DROGA, TOR, PRZEMIESZCZENIE, RUCH, WZGLĘDNOŚĆ RUCHU, UKŁAD ODNIESIENIA, RUCH JEDNOSTAJNY, RUCH JEDNOSTAJNY PROSTOLINIOWY
CIAŁO jest w RUCHU, jeżeli zmienia swoje położenie względem wybranego UKŁADU ODNIESIENIA (innego ciała)
UKŁAD ODNIESIENIA - jest to wybrane ciało względem, którego określa się położenie i ruch innego ciała np.: takim układem odniesienia może być szafa, kiedy ktoś idzie (Tomek jest daleko od szafy, następnie się do niej zbliża i wówczas zauważamy ruch), kolejnym przykładem może być książka i kot, książka jest układem odniesienia dla kota, bo dzięki temu, że ona spoczywa, a kot się porusza to zauważamy ruch kota.
WZGLĘDNOŚĆ RUCHU - ciało, które badamy/ obserwujemy może być względem innego ciała w ruchu a względem jeszcze innego ciała może być
w spoczynku, np.: obserwujemy dziewczynkę siedzącą w pociągu i my również siedzimy w tym samym pociągu, a więc nie zauważamy ruchu dziewczynki względem nas (według nas dziewczynka jest w spoczynku), ale jeżeli my wyjdziemy z pociągu, a dziewczynka w nim pozostanie, to zauważamy ruch dziewczynki względem nas, ponieważ porusza się tak samo szybko jak pociąg (my pozostajemy w tym samym miejscu na przystanku, a pociąg się od nas wraz z dziewczyną oddala).
RUCH - jest to zjawisko polegające na zmianie położenia ciała względem wybranego układu odniesienia. Innymi słowy, jest to przemieszczenie ciała z jednego miejsca w inne miejsce w jakimś konkretnym czasie. Zawsze musi być OBSERWATOR ! Ruch możemy zaobserwować, kiedy analizujemy jedno ciało względem drugiego ciała, czyli musi istnieć układ odniesienia (drugie ciało, względem którego rozpatrujemy ruch), gdyż inaczej nie bylibyśmy w stanie ocenić czy dane ciało się porusza, czy też jest w spoczynku.
Zauważ, że jeżeli byłoby tak ciemno, że nic byśmy nie widzieli oprócz 1 auta, to nie wiedzielibyśmy, czy ono się porusza, czy spoczywa. Zawsze potrzebujmy jeszcze jednego ciała do zaobserwowania, abyśmy ocenili, czy to auto się porusza np.: drzewa, wówczas zaobserwujemy, że to auto było na samym początku daleko drzewa, a następnie się do niego zbliżyło, a więc wystąpił ruch.
TOR - linia zakreślana przez jakieś ciało. Innymi słowy, można powiedzieć, że jest to KRZYWA ZAKREŚLANA PRZEZ PORUSZAJĄCE SIĘ CIAŁO np.: wyobraź sobie, że byłeś na zakupach i przypadkowo kupiłeś dziurawą sól, wracając do domu, sól sypie się za Tobą. Rozsypana sól wskazuje każde Twoje zboczenie z linii prostej, a to na lewo, a to na prawo, czyli dokładny TOR, jaki pokonałeś, aby dojść do domu.
DROGA - jest to DŁUGOŚĆ ODCINKA TORU, czyli policzony tor. Jeżeli znasz długość toru, to śmiało możesz powiedzieć, że jest to DROGA.
PRZEMIESZCZENIE - najbliższa odległość między początkiem a końcem ruchu ciała. Wyobraź sobie, że masz możliwość iść do kuchni po szklankę wody wzdłuż wszystkich Twoich ścian lub idąc tak, aby zrobić jak najmniej kroków, czyli pewnie pod kątem prostym, jaką opcję wybierzesz ? Jeśli wybrałeś opcję wykonania większej ilości kroków, to zakreśliłeś jakiś TOR, natomiast jeżeli wybrałeś opcję NAJKRÓTSZEJ DROGI, to jest PRZEMIESZCZENIE. Zapamiętaj, że PRZEMIESZCZENIE to najkrótszy odcinek łączący 2 punkty (Ty jesteś 1 punktem a woda jest drugim punktem)
RUCH JEDNOSTAJNY - ciało, które obserwujesz lub badasz, porusza się ze stałą prędkością (zobacz tym ciałem możesz być TY, kiedy idziesz do szkoły. UbraŁeś wygodne buty, założyłeś tornister na plecy i włączyłeś stoper, żeby sprawdzić, z jaką prędkością pokonujesz każdy metr do Twojej szkoły. Zależy Tobie, aby każdy metr pokonać z taką samą prędkością i tak też robisz, dochodzisz do szkoły i jesteś bardzo z siebie dumny, bo każdy metr pokonałeś w ciągu 3 sekund i zrobiłeś 2 kroki, a więc do szkoły poruszałeś się RUCHEM JEDNOSTAJNYM ! Zobacz RUCH JEDNOSTAJNY- jest to ruch, gdzie ciało przebywa identyczną drogę w jednakowych odstępach czasu (porusza się ze STAŁĄ PRĘDKOŚCIĄ)
RUCH JEDNOSTAJNY PROSTOLINIOWY- to jest ten sam ruch, co opisany wyżej, ale z tą różnicą, że tutaj zawsze jest to RUCH WYKONYWANY PO LINII PROSTEJ ! A RUCH JEDNOSTAJNY bez słowa " prostoliniowy" może być wykonany po zakręcie i po okręgu, i w lewo, i w prawo tak jak chcesz ;)
NAJWAŻNIEJSZE WZORY, KTÓRE ZAWSZE WYKORZYSTASZ W RUCHU JEDNOSTAJNYM:
- DROGA= prędkość * czas
- PRĘDKOŚĆ= droga/ czas
- CZAS= droga/ prędkość
DROGĘ oznaczamy literką "s"
PRĘDKOŚĆ oznaczamy literką "v"
CZAS oznaczamy literką "t"
a więc te same wzory, ale zamiast całych słów, zapis tylko literkami:
- s=v*t
- v=s/t
- t=s/v
Bardzo dziękuję Ci za przeczytanie artykułu i zapraszam Cię do kolejnego tematu ;)
