Solami nazywamy związki, które charakteryzują się budową jonową. W ich skład wchodzi kation metalu (wyjątek stanowi tutaj kation amonu) i anion reszty kwasowej.
Zadanie!
Podaj trzy wzory soli.
W związku z nieco bardziej skomplikowaną budową soli możemy je podzielić na kilka różnych grup, biorąc pod uwagę ich różne właściwości.
Sole możemy podzielić na takie, które rozpuszczają się w wodzie i na takie, które nie rozpuszczają się w niej. Innym stosowanym podziałem jest taki, który w budowie soli uwzględnia obecność tlenu (sole tlenowe) lub jego brak (sole beztlenowe). Kolejnymi grupami między innymi są: wodorosole (posiadają w swojej strukturze wodór), hydroksosole (posiadają grupę hydroksylową), sole kompleksowe, sole proste, sole podwójne i hydraty.
Nazwy soli obojętnych
-
Sole proste - pierwszy wyraz w nazwie soli prostej jest to wyraz mówiący nam od jakiego kwasu pochodzi reszta kwasowa. Natomiast drugi człon pochodzi od metalu. Musimy tutaj jednak pamiętać, żeby w nawiasie podać wartościowość metalu. W nazwie kwasu tlenowego wyraz pochodzący od kwasu ma końcówkę -an (na przykład siarczan (VI) sodu), natomiast w nazwach kwasów beztlenowych pierwszy wyraz ma końcówkę -ek (na przykład siarczek wapnia).
-
Sole podwójne - w pierwszej kolejności należy zastanowić się, jakie nazwy mają jony tworzące opisywaną sól. W pierwszej kolejności podajemy nazwy anionów (w kolejności alfabetycznej), kolejno nazwy kationów (także w kolejności alfabetycznej). Należy pamiętać, że nazwa systematyczna soli podwójnych składa się z trzech wyrazów. Jeżeli we wzorze soli obecny jest więcej niż jeden kation (i mają one taki sam stopień utlenienia) to do nazwy dodajemy przedrostki takie jak di-, tri- i tak dalej.
-
Hydraty - zasada utworzenia nazwy hydratu jest prosta. W pierwszej kolejności ustalamy nazwę soli bezwodnej, a po myślniku dodajemy do niej słowo woda, kolejno w nawiasie zapisujemy stosunek soli do liczby cząsteczek wody np. siarczan (VI) wapnia - woda (1/2)
Nazwy wodorosoli
Nazwy wodorosoli złożone są z dwóch wyrazów. Pierwszy z nich to nazwa anionu z przedrostkiem wodoro-, a drugi to nazwa kationu, który wchodzi w skład wodorosoli. Jeżeli liczba atomów wodoru we wzorze soli jest większa niż jeden dodajemy wtedy odpowiedni przedrostek np. diwodorofosforan (V) wapnia.
Nazwy hydroksosoli
Nazwy hydroksosoli złożone są z trzech wyrazów, a między nazwą kationu i anionu znajduje się wyraz wodorotlenek. Jeżeli we wzorze soli występuje więcej niż jedna grupa “OH” to do wzoru soli dodajemy odpowiedni przedrostek -di, tri- itd. Pamiętaj, że grupę “OH” zawsze należy zapisać w nawiasie na końcu wzoru soli np. chlorek diwodorotlenek glinu.
Zadanie!
Zapisz wzory poniższych soli:
siarczan (VI) glinu sodu, bromek difluorek sodu, fosforan (V) dipotasu sodu, chlorek miedzi (II)- woda (⅕), wodorowęglan sodu, chlorek wodorotlenek wapnia
Otrzymywanie soli
Otóż, sposobów dzięki, którym możemy otrzymać sole jest dużo. Podamy sobie kilka najważniejszych:
-
Reakcja metalu z kwasem
-
Reakcja tlenku zasadowego z kwasem
-
Reakcja zobojętniania to znaczy reakcja wodorotlenku metalu z kwasem
-
Reakcja wodorotlenku metalu z tlenkiem kwasowym
-
Reakcja mocnego kwasu z solą słabego lub lotnego kwasu (ta reakcja zachodzi także, jeżeli produktem jest trudno rozpuszczalna sól)
Zadanie!
Otrzymaj dwie wybrane sole wszystkimi podanymi powyżej metodami.
Wybrane właściwości chemiczne soli
-
rozkład soli
Pod wpływem bardzo wysokiej temperatury większośc soli ulega rozkładowi. Istnieją jednak takie sole, które rozkładają się już podczas ogrzewania ich w laboratorium. Innym przykładem takiej soli jest chloran (V) potasu. Wskazać możemy także takie sole, które ulegną rozkładowi, jeżeli poddamy je ekspozycji na promienie świetlne.
-
wypieranie metalu z roztworu soli
Pamiętać tutaj należy, że metal bardziej aktywny wypiera metal mniej aktywny z roztworu jego soli.
-
reakcje soli dobrze rozpuszczalnych
Ten podpunkt jest rozumiany w ten sposób, że sole, które są dobrze rozpuszczalne reagują z innymi dobrze rozpuszczalnymi substancjami. W tej reakcji substraty należy dobrać w taki sposób, aby jeden z produktów tej reakcji chemicznej był słabo rozpuszczalny lub był słabym elektrolitem.
