Witam Cię mój uczniu,
Dzisiaj opowiem Ci o wielkościach fizycznych, a mianowicie wektorach i skalarach.
Na samym początku, żebyś wiedział, o czym mowa to wypiszę kilka przykładów:
- skalary: droga, szybkość, czas, masa, gęstość, energia, praca, moc
- wektory: przemieszczenie, prędkość, przyspieszenie, siła
WIELKOŚĆ SKALARNA= WIELKOŚĆ LICZBOWA - zapamiętaj, że SKALARY opisujemy za pomocą tylko konkretnej liczby.
SKALARY posiadają tylko wartość np: wykonałam dzisiaj 1000 kroków, przejechałam tylko 100m. Zauważ, że w tych informacjach są podane tylko liczby bez kierunku działania czy określonego zwrotu.
WIELKOŚĆ WEKOROWA- WEKTORY są w pewien sposób ukierunkowane i nie wystarczy do ich opisu, tylko jedna liczba. Musimy podać kierunek i zwrot, punkt przyłożenia oraz wartość np.: wykonałam dzisiaj 1000 kroków z domu do sklepu w kierunku parku. Zauważ, że tutaj oprócz wartości 1000 kroków, jest jeszcze informacja, skąd wyszłam, dokąd doszłam oraz w jakim kierunku. Musisz jeszcze zapamiętać, że do ich interpretacji wskazany jest rysunek poglądowy (rysujemy wektory, czyli po prostu strzałki w odpowiedniej skali oraz o odpowiednim zwrocie.)
KIERUNEK a ZWROT
Zobacz, KIERUNEK to jakaś linia prosta, może być ona pozioma, ukośna, a nawet pionowa, np: idę do sklepu po chodniku (no to linia pozioma), pająk spuszcza się z sufitu na podłogę (no to linia pionowa), spieszę się na autobus i biegnę na skos (linia ukośna), ale to jeszcze mało informacji, bo mogę iść w kierunku koleżanki, np po linii prostej, ale to dopiero ZWROT określa nam czy idę w stronę koleżanki, czy w stronę domu- zobacz KIERUNEK to tylko linia prosta, a w którą idę stronę, to informuje nas ZWROT. 
PRZYKŁAD:
Idzie turysta chodnikiem i pyta przechodniego fizyka "dzień dobry, czy idę w dobrym kierunku na Stary Rynek? ". Fizyk odpowiada: " w kierunku dobrym, ale zwrocie przeciwnym"
Czy rozumiesz ten żart sytuacyjny? Kierunek dobry, bo jest to linia, po której faktycznie można dojść do Starego Rynku, ale to ZWROT nas informuje czy do tego Starego Rynku się zbliżamy (bo idziemy w dobrą stronę) czy oddalamy (bo idziemy w przeciwną stronę)
Wracamy do wektorów i skalarów, chciałabym, abyś zastanowił się w kilku poniższych przykładach czy to będzie SKALAR CZY WEKTOR?
- Temperatura otoczenia wynosi 30 stopni Celsjusza.
- Ważę 80 kg.
- Wyrzuciłam piłkę 5m do góry.
- Spróbowałam pchnąć skrzynię, ale nie udało mi się jej przestawić.
- Pokonałam dzisiaj drogę 200m.
- Wyjechałam rowerem z punktu A i dojechałam do punktu B pokonując drogę 15km.
Mam nadzieję, że Twoje odpowiedzi, będą zgodne z moim wyjaśnieniem :)
- Do opisu pogody wystarczy nam tylko jedna konkretna liczba, a więc jak mamy podaną samą liczbę, bez mowy o kierunku, o zwrocie lub przemieszczeniu to zawsze jest to WIELKOŚĆ SKALARNA!
- Zobacz znowu mamy podaną tylko liczbę / jakąś wartość, nic więcej. A więc jest to WARTOŚĆ SKALARNA!
- W tym zdaniu mam trochę więcej informacji, a mianowicie "5 m do góry"- mam aż 2 informacje, a więc na pewno to już nie będzie WARTOŚĆ SKALARNA tylko WARTOŚĆ WEKTOROWA, ponieważ mam podaną wartość (5m) oraz kierunek (do góry)
- Aby coś pchnąć, to muszę użyć SIŁY, a na samym początku w przykładach napisałam Tobie, że SIŁA= WIELKOŚĆ WEKTOROWA, ponieważ
- zawsze ma kierunek działania, czyli po jakiej linii działamy siłą
- zawsze ma zwrot, czyli w którą stronę działamy siłą
- wartość- czyli z jaką siłą działamy
- punkt przyłożenia- czyli gdzie ja przykładam tą swoją siłę
A te wszystkie cechy, jakie teraz wypisałam do siły, ma właśnie WEKTOR !
5. Już chyba wiesz, że jest to WIELKOŚĆ SKALARNA, ponieważ jest tylko informacja o wartości przebytej drogi
6. WARTOŚĆ WEKTOROWA - bo mamy informację o wartości i przemieszczeniu
ZAPAMIĘTAJ !
NIE MOŻEMY DO SIEBIE DODAWAĆ WIELKOŚCI SKALARNYCH Z WEKTOROWYMI !
Koniecznie doczytaj czym różni się PRĘDKOŚĆ OD SZYBKOŚCI ;)
Serdecznie dziękuję Ci za przeczytanie kolejnego wpisu i zachęcam Cię do kolejnego ;)
