Indywidualizacja nauczanie ma wiele zalet. Jest również coraz częściej praktykowana, dlatego też opowiemy dzisiaj o tym modelu nauki. Odpowiemy na pytania typu: czy każdy uczeń może ubiegać się o indywidualizacje nauczanie, jakie są metody indywidualizacji nauczania oraz na czym polega ten proces? Zapraszamy do lektury!
Na czym polega indywidualizacja procesu nauczania?
Każdy z nas wie, że uczeń uczniowi nie jest równy. Indywidualne różnice między dziećmi są całkowicie normalnym zjawiskiem, dlatego też indywidualizacja procesu nauczania polega na uwzględnianiu tych różnic w poszczególnych umiejętnościach, zdolnościach czy nawet zainteresowań. Każdy z nas jest inny - jedne osoby przejawiają talent do matematyki, inne literacki, a jeszcze inne sportowy, to samo tyczy się w zakresie jednego przedmiotu.
Głównym założeniem indywidualizacji nauczania jest poprawa wyników danego ucznia. Jest to możliwe dzięki wykorzystywaniu konkretnych metod, m.in. poprzez:
- Dostosowanie metod pracy i sposobu przekazywania materiału do możliwości danego ucznia.
- Wykorzystywanie najlepszych możliwości ucznia w czasie nauki,
- oraz rozwijanie ich.
Nauka w tym procesie nie jest łatwa. Wymaga dużej organizacji, ponieważ nauczyciel musi poświęcić wystarczającą ilość czasu wszystkim uczniom, aby mogli rozwijać swoje umiejętności i kompetencje. Nauczyciel, który wdraża indywidualizację nauczania w swoich klasach, musi zwracać uwagę na cechy uczniów, które ich od siebie odróżniają. Pozwoli to na odnajdywanie ich możliwości i potencjału. Pozwala na odkrycie właściwości psychicznych i pogłębianie możliwości, m.in.:
- merytoryczne,
- intelektualne,
- emocjonalne,
- fizyczne.
W procesie indywidualizacji nauczania dużą rolę odgrywa nauczyciel i jego przygotowanie do lekcji. Powinien poświęcać wystarczająco dużo czasu uczniom zarówno tym wyjątkowo zdolnym, jak i tym z problemami. Same lekcje powinny być dostosowane do wszystkich uczniów i do ich własnego indywidualnego poziomu wiedzy. Indywidualizacja może być problematyczna podczas wprowadzania nowego materiału, jednak podczas lekcji powtórzeniowych przed sprawdzianem powinna być łatwa do zastosowania.
Indywidualizacja procesu nauczania powinna łączyć ze sobą pracę grupową/zbiorową z jednoczesnym zachęcaniem uczniów do sprostaniu wymagań przedstawionymi na lekcji, aby skutecznie rozwiązać przedstawiony problem. Wszyscy nauczyciele powinni pamiętać o ważnej zasadzie - uczniowie nie powinni dostawać zbyt trudnych zadań, ponieważ będą się tylko zniechęcać. Zbyt łatwe zadania też nie są zalecane, ponieważ będą uczniów tylko rozleniwiać. Nauczyciel powinien znaleźć złoty środek podczas dopasowywania zadań do poszczególnych uczniów i ich umiejętności. W tym miejscu chcemy zaznaczyć, że korepetytorzy, którzy działają na platformie BUKI, przykładają bardzo dużo uwagi do indywidualizacji procesu nauczania, dlatego też zajęcia z nimi pozwalają na pogłębienie możliwości intelektualnych i merytorycznych.
Indywidualizacja nauczania - metody
Opowiedzieliśmy Wam na czym polega indywidualizacja nauczania, dlatego teraz opowiemy o dostępnych metodach tego procesu. Jest ich co najmniej kilka.
Indywidualizacja nauczania - praca w grupach na lekcjach
Pracę w grupach na lekcjach nauczyciel może podzielić ze względu na umiejętności uczniów. Jest to trudna metoda, ponieważ nauczyciel nie może w jednym czasie zajmować się wszystkimi osobami. W tej metodzie pełni główni funkcje doradcy. Umożliwia ona jednak na prowadzenie zajęć na kilku poziomach jednocześnie. Grupy dzieli się w sposób następujący:
- Uczniowie, którzy mają problem z danym przedmiotem, są razem w jednej grupie. Pracują w swoim własnym tempie, niezależnie od innych osób - zgodnie ze swoimi możliwościami.
- Uczniowie o różnych zdolnościach i wiadomościach - tak, aby każdy mógł się wykazać i być ważną częścią zespołu. Pozwala to na większą aktywację i motywację w pracy.
- Uczniowie, którzy mają zbliżony poziom wiedzy z danego przedmiotu. Ważne są również temperamenty uczniów - w ten sposób można w łatwy sposób dostosować poziom trudności do konkretnej grupy.
Indywidualizacja nauczania na lekcjach
Każdy nauczyciel, który wdraża indywidualizację nauczania, musi pamiętać o kilku kwestiach, m.in.:
- Każdy z uczniów pracuje w swoim własnym tempie - zgodnie z poziomem wiedzy, jaki reprezentuje.
- Nauczyciel powinien operować stwierdzeniami typu - “spróbuj”, “zrób, ile możesz”, “rozwiąż te zadania, które chcesz”.
- Pomocne jest stosowanie metod tzw. polisensorycznych, które pozwalają na naukę wieloma zmysłami, np. poprzez różnorodne programy komputerowe, krzyżówki, burze mózgów czy plakaty i eksperymenty.
- Dobrym sposobem jest szykowanie zadań z konkretną strukturą, która jest tożsama z możliwościami uczniów.
- Nauczyciel powinien konstruować proste i przejrzyste pytania. Pytania mogą również nieco naprowadzać na poprawną odpowiedź, a dopiero później sukcesywnie zwiększać poziom trudności.
- Dobrze jest podawać uczniom wzory rozwiązanych podobnych zadań, wyjaśniać nowe wyrazy (w przypadku języków obcych) czy podawać słowniczki tematyczne.
Indywidualizacja nauczania - prace domowe
Nauczyciele nie mogą zapominać o indywidualizacji nauczania również podczas odrabiania prac domowych. Powinni dokładnie wyjaśniać zadany materiał i sens pracy domowej. Dobrą praktyką jest również różnicowanie prac domowych poszczególnym uczniom pod względem trudności. Cenne są również wskazówki przekazywane przez nauczyciela i odpowiadanie na dodatkowe pytania zadawane przez uczniów. Nauczyciel nie powinien również zapominać o sprawdzaniu prac domowych i ich ocenianiu.
Indywidualizacja nauczana - metody sprawdzania wiedzy
W przypadku praktykowania indywiduacji nauczania ważne są również metod sprawdzania wiedzy. Nauczyciel powinien robić to na różne sposoby - zarówno słownie, jak i pisemne, czy przez różnego rodzaju krzyżówki, wydruki, gazety czy internet. Uczniowie podczas sprawdzianów powinni mieć również dowolność co do samego kształtu testu, np. czy wolą puste luki do uzupełnienia, czy test wyboru. Nauczyciel nie może również zapominać o ogólnej strukturze przygotowywanych przez siebie sprawdzianów - powinna być ona czytelna i przyjazna dla ucznia.
Bez względu na wszystko podczas oceniania sprawdzianów i kartkówek w razie niejasności konflikt powinien być rozstrzygany na korzyść ucznia. System oceniania powinien być jasny i klarowny, a nauczyciel powinien doceniać nawet najmniejsze wysiłki swoich uczniów.
Diagnoza ucznia w ramach indywidualizacji nauczania
Diagnoza uczniów w ramach indywidualizacji nauczania jest procesem skomplikowanym. W przypadku dzieci wczesnoszkolnych często wymaga współpracy zarówno pedagogów, logopedów, jak i psychologów. Współpraca wszystkich specjalistów pozwala na przeprowadzenie pełnej i dogłębnej diagnozy ucznia. Jest to ważny proces, ponieważ pozwala na poprawę rozwijanych umiejętności i funkcjonowanie dziecka.
