Pisanie wstępów do wypracowania z historii jest dla niektórych prawdziwą mordęgą. Wcale nie musi tak być!
W tym artykule pokażę Ci, jakie elementy powinny znaleźć się w idealnym wstępie do wypracowania!
Ale po kolei! Czym w ogóle jest wypracowanie maturalne z historii, nazywane również w dokumentach CKE zadaniem otwartym rozszerzonej odpowiedzi - wypowiedzią argumentacyjną?
Maksymalna liczba punktów możliwa do zdobycia za napisanie wypowiedzi argumentacyjnej wynosi 15.
W ramach tej sekcji zdający zostaną poproszeni o skomponowanie rozbudowanego eseju na jeden z trzech oferowanych tematów. Tematy te będą różnić się zakresem epok historycznych i poruszaną problematyką.
Każdy z tematów przedstawi tezę, którą zdający będą zobowiązani obronić lub obalić, przedstawiając przekonujące argumenty i przykłady, które będą zgodne z wytycznymi tematu.
Podstawową kompetencją ocenianą w tej części egzaminu jest zdolność do tworzenia spójnej narracji historycznej, efektywnie wykorzystującej posiadane wiadomości. Esej argumentacyjny musi zawierać minimum 500 słów. Jeśli tekst nie osiągnie tego limitu, punkty za spójność i formę wypowiedzi nie zostaną przyznane (do uzyskania są 3 punkty za spójność, 12 punktów za narrację historyczną).
A teraz przechodzimy do konkretnych rad związanych z wypracowaniem!
-
Najpierw zacznij od jednego lub dwóch bardzo ogólnych zdań powiązanych z wybranym przez Ciebie tematem. Uwierz mi, nie potrzeba więcej! Te zdania mają na celu stworzenie, nazwijmy to, 'klimatu' twojej pracy, mają być dobrym wprowadzeniem, a dla egzaminatora CKE będą dowodem na to, że Twoja praca ma przemyślany charakter.
-
Zwrot "W mojej pracy...". Tę formułkę oczywiście warto napisać, ale nie od razu! Proponuję napisać ją po zdaniu wstępu, o którym mowa w podpunkcie 1. Warto pamiętać, że praca historyczna to nie wypracowanie z języka polskiego i użycie takiej formułki nie jest błędem, nawet powiedziałbym, że jest to pożądane. Co napisać po zwrocie "w mojej pracy"? To proste! Przepisz po prostu polecenie.
-
Zwróć uwagę i rozszyfruj słowa-klucze! W każdym poleceniu pojawi się to słówko. Wtedy wystarczy tylko napisać "Pod pojęciem... rozumiem..." lub "Termin '...' rozumiem...".
-
We wstępie warto zarysować aspekty danego zagadnienia, o których będziemy mówić: najczęściej są to aspekty polityczne, społeczno-gospodarcze i kulturowe.
-
Super ważna rzecz! Nie zapominamy o ramach czasowych oraz ramach terytorialnych! Nie należy bagatelizować tej części wypracowania, bowiem właśnie ich wskazanie jest istotnym elementem wstępu! Dzięki nim znacząco ułatwimy sobie pracę, pisząc wypracowanie! Czasami w arkuszu maturalnym będziemy mieli narzucone ramy czasowe (lata lub wiek) bądź terytorialne (państwo, kontynent), jeżeli takich nie ma - sami musimy dokonać ich zawężenia!
-
(OPCJONALNIE) Jeśli mamy taką wiedzę i czujemy się na siłach - warto odwołać się do opinii historyków. Na maturze w formule 2023 nie jest to bardziej punktowane, ale można się domyśleć, że wywoła to pozytywne wrażenie na egzaminatorze CKE, a w konsekwencji - może wpłynąć na uznanie naszej argumentacji za bogatą, co przełoży się na więcej punktów za wypracowanie!
Tutaj ważna uwaga - co to znaczy, że nasza argumentacja w wypracowaniu jest bogata?
CKE rozróżnia trzy poziomy realizacji, czyli opracowania danego tematu: powierzchowny, zadowalający i bogaty. Już wyjaśniam, co jest czym:
- bogata argumentacja to argumentacja rzeczowa, pogłębiona, poparta trafnie dobraną i szczegółową faktografią oraz terminologią adekwatną do omawianych zagadnień; szeroka, stanowiąca – jako całość – wnikliwą analizę problemu sformułowanego w temacie.
- zadowalająca argumentacja - to argumentacja rzeczowa, poparta prawidłową faktografią
i terminologią, zawiera elementy refleksji / głębszego namysłu nad problemem,- powierzchowna argumentacja z kolei to argumentacja oparta na uogólnieniach, niewnikająca
w istotę rzeczy, mało dokładna, w większości wsparta podstawową faktografią i terminologią,
czasami niepoparta przykładami.Kryteria oceny argumentacji w wypracowaniu maturalnym z historii są następujące: za bogatą argumentację w każdym aspekcie pracy dostaniemy 4 pkt, za zadowalającą - 3, za powierzchowną - 1.
Podsumowując, pisanie wypracowania maturalnego z historii to nie tylko test wiedzy, ale także szansa na wykazanie się umiejętnościami analitycznymi i kreatywnością. Pamiętaj, że każde wypracowanie to Twoja indywidualna opowieść historyczna, w której możesz wykorzystać różnorodne metody, aby przekazać swoje zrozumienie tematu.
Nie bój się korzystać z opinii historyków, aby wzbogacić swoją pracę o różnorodne perspektywy. Wykorzystaj ramy czasowe i terytorialne, aby nadać strukturę swojej narracji. I przede wszystkim, nie zapominaj o pasji do historii, która jest prawdziwym motorem napędowym Twojej pracy. Z entuzjazmem i dobrze przygotowanym planem, wypracowanie maturalne z historii może stać się nie tylko obowiązkiem, ale także przygodą intelektualną, która pozwoli Ci głębiej zrozumieć przeszłość i jej wpływ na teraźniejszość. Powodzenia! Życzę Wam samych ciekawych tematów wypracowań z historii!