W języku polskim wyróżniamy odmienne i nieodmienne części mowy. Posługujemy się nimi na co dzień, dlatego też dobrze jest znać ich klasyfikacje. Nauczanie się ich nie jest trudne. Wystarczy jedynie zapamiętać kilka rzeczy, o których dzisiaj Wam opowiemy.
Odmienne części mowy
Tak jak wspomnieliśmy, BUKI przygotowało dzisiaj dla Was zestawienie odmiennych i nieodmiennych części mowy. Wyróżniamy 5 części mowy:
Czasowniki:
Czasowniki to części mowy, które informują nas m.in. o tym, jaka czynność jest wykonywana. Odpowiada na pytania - co robi? co się z nim dzieje i w jakim jest stanie?
W tym miejscu warto wspomnieć, że wyróżniamy czasowniki dokonane i niedokonane. Odmieniają się przez:
- osoby, czyli np. my, wy, oni;
- liczby, czyli liczba pojedyncza i liczba mnoga;
- czasu, czyli czas teraźniejszy, przyszły i przeszły;
- rodzaje, czyli męski, żeński, nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy.
Rzeczowniki:
Rzeczowniki to części mowy, które nazywają wszystkie istoty żyjące i nieżyjące, a także przedmioty i uczucia. Rzeczowniki określają również pojęcia abstrakcyjne czy nazwy własne i krainy geograficzne.
Odmieniają się przez:
- przypadki (wyróżniamy siedem: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik i wołacz);
- liczby, czyli liczba mnoga i pojedyncza.
Przymiotniki:
Przymiotniki pełnią rolę określającą osoby czy przedmioty (inaczej mówiąc, określają rzeczowniki). Odpowiadają na pytania typu: jaka?, jakie?, jaki?, który?, która? czyje? czyj?
Odmieniają się przez:
- przypadki (wyróżniamy siedem: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik i wołacz);
- liczby, czyli liczba mnoga i pojedyncza;
- rodzaj, czyli męski, żeński, nijaki.
Liczebniki:
Liczebniki to część mowy, która określa ilość. Odpowiada na pytania typu: ile?, który z kolei? Wyróżniamy kilka rodzajów liczebników (porządkowe, główne, zbiorowe, ułamkowe i nieokreślone).
Odmieniają się przez:
- przypadki (wyróżniamy siedem: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik i wołacz);
- liczby, czyli liczba mnoga i pojedyncza;
- rodzaj, czyli męski, żeński, nijaki.
Zaimki:
Zaimki w zdaniach pełnia rolę zastępczą dla innych części mowy tj. rzeczowników, przymiotników czy liczebników. Wyróżniamy zaimki rzeczowne, przymiotne i liczebne.
Odmieniają się tak samo, jak części mowy, od których pochodzą.
Nieodmienne części mowy
Oprócz odmiennych części mowy wyróżniamy jeszcze te nieodmienne (również 5):
- przyimki, określają one lokalizację danej rzeczy lub istoty żywe, np. do, przed, na;
- przysłówki, określają jakość czynności i okoliczności, np. dziękuję bardzo;
- partykuły są używane do wyrażania stosunku wypowiadanej treści, np. by, czy, niech;
- wykrzykniki, często są to dźwiękonaśladowcze słowa lub wyrażające emocje i uczucia, np. ach!, ała! czy bum!
- spójniki są odpowiedzialne za łączenie dwóch części zdań, np. i, albo, lub.
W innych artykułach można znaleźć inne porady gramatyczne, np. pisownia “nie” z różnymi częściami mowy.
