Test z języka polskiego jest obowiązkowym testem, do którego musi podejść każdy uczeń. Opiera się on przede wszystkim na podstawie programowej kształcenia dla klas I-VIII. Jedynie poznanie wymagań ogólnych i szczegółowych celów kształcenia przygotuje prawidłowo i dogłębnie do tego testu.
Na początek podstawy: test trwa 120 minut. Składa się on z zadań zamkniętych i otwartych. Wśród zadań zamkniętych uczeń może spodziewać się: wyboru jednej odpowiedzi spośród podanych, określenia prawdziwości podanych zdań lub różnego rodzaju dobierania. Zadania otwarte, dotyczą przede wszystkim stworzenia samodzielnie wypowiedzi pisemnej i mogą polegać one na uzupełnieniu luk, napisaniu krótkiego tekstu albo wypracowania. Przydatne umiejętności to argumentowanie, wnioskowanie, formułowanie własnych opinii, znajomość synonimów i precyzyjne dobieranie słownictwa do treści, którą chcemy przekazać.
Każdy uczeń zobowiązany jest do znajomości lektur! Dlatego na testach będą zadania, które sprawdzą znajomość treści i problematyki zawartej w wyznaczonych wcześniej książkach. Dodatkowo mogą pojawić się zadania z tekstem poetyckim. Nie sprawdzają one znajomości treści, lecz umiejętności ucznia w zakresie analizy i interpretacji takich tekstów.
Cenną wskazówką jest to że w latach 2019-2021, a więc na najbliższym Teście, uczniowie mogą się spodziewać pytań odnoszących się do lektur przypisanych wyłącznie do klas VII i VIII. Zatem znacznie zawęża to listę lektur do powtórzenia.
Warto jest sprawdzić jak wygląda każda z tych części, widzieć na co być przygotowanym:
1. Zadania odnoszące się do dwóch tekstów zamieszczonych w Teście z Języka Polskiego
W tym miejscu mogą pojawić się zadania zamknięte i otwarte. Dodatkowo mogą wystąpić zadania niezwiązane z przedstawionym materiałem, które należy rozwiązać według własnej wiedzy.
2. Wypracowanie
Uczeń dostanie wybór pomiędzy dwoma tematami wypracowania. Pierwszy temat posiada charakter twórczy i polega na napisaniu opowiadania, drugi temat ma charakter argumentacyjny i może to być przemówienie, rozprawka lub artykuł. Stworzony przez niego tekst nie powinien być krótszy niż 200 słów.
3. Punktacja
Punkty w Teście rozłożone są według ustalonego schematu. Łącznie można uzyskać 40-53 pkt w zależności od zadań w danym roku. Za zadania zamknięte można uzyskać ok. 30% wyniku całościowego (12-17 pkt), za zadania otwarte, aż ok. 70% wyniku całościowego (28-36 pkt), z czego wypracowanie z części 2 ok. 40% (20pkt).
Zadania zamknięte:
W przypadku tego typu zadań punktacja jest prosta. Za poszczególne zadanie można uzyskać 1-2 pkt maksymalnie. W zadaniach 0-1, poprawna odpowiedź da 1 pkt, błędna 0 pkt. W zadaniach o punktacji 0-2, 2 pkt utrzyma ten uczeń, który poda rozwiązanie w pełni poprawne, a 1 pkt ten, którego odpowiedź będzie niepełna lub poprawna tylko w części.
Zadania otwarte:
Pomijając wypracowanie, za ten typ zadań można uzyskać 0-4 pkt. Cenną wskazówką jest to, że w tych zadaniach nie sprawdzana jest interpunkcja, ortografia czy poprawność językowa (chyba, że polecenie wskazuje inaczej)
Wypracowanie:
Tak jak wspomniałam powyżej, za wypracowanie można otrzymać 20 pkt.
Składowe wyglądają następująco:
- max 2 pkt za odpowiednią formę wypowiedzi, zawarcie kluczowych wytycznych ujętych w poleceniu oraz wypowiedź w całości na temat
- max 2 pkt według uznania oceniającego, za wykorzystanie znajomości lektury oraz prawidłowe odwołania do niej (imiona, wydarzenia, miejsca bez błędów)
- max 2 pkt za kompozycję wypracowania, spójność tekstu, logiczne wątki i posiada wyodrębnione graficznie akapity (2 pkt otrzyma uczeń, który dopuścił się maksymalnie jednego błędu w zakresie spójności, logiki lub podziału na funkcjonalne akapity)
Cenną wskazówką jest to, że w ramach kompozycji oceniana jest znajomość wyglądu danej formy wypowiedzi. Warto przypomnieć sobie składowe listu, podania, rozprawki, itd.
- max 2 pkt za styl, który powinien być odpowiedni do danej formy wypowiedzi oraz czy styl jest jednolity w całym tekście
- max 4 pkt za język, gdzie oceniany będzie zakres użytych środków językowych np. frazeologizmów oraz ilość popełnionych błędów (4 pkt otrzyma uczeń, który zastosuje zakres środków językowych uznany za szeroki oraz nie popełni więcej niż 2 błędy językowe)
- max 2 pkt za ortografię (2 pkt otrzyma uczeń, który dopuścił się nie więcej niż 1 błędu)
- max 1 pkt za interpunkcję (1 pkt otrzyma uczeń, który dopuścił się nie więcej niż 5 błędów interpunkcyjnych)
Cenną wskazówką jest to, że w języku polskim zwykle dajemy przecinek przed wyrazami „który”, „która”, „które” oraz „że”. Są jednak od tego wyjątki:
1. Spójnik że w zdaniu współrzędnym, przykład: „i który”, „i jak”, „albo że”, „i że”;
2. Spójnik że w połączeniu z innymi spójnikami, partykułami i przysłówkami: „chyba że”, „dlatego że”, „tym bardziej że”, „zwłaszcza że”;
- max 5 pkt za elementy twórcze, takie jak narracja, logiczne ułożenie wydarzeń, urozmaicona fabuła, wnikliwa argumentacja z prawidłowymi przykładami, odpowiednie odniesienie do lektury.
Cenne wskazówki na koniec:
1. Warto zwrócić uwagę na czytelność. Bardzo często będąc ograniczonym czasem, piszemy brzydko lub nieczytelnie. Jeżeli uczeń sam uznaje swój charakter pisma za nieczytelny, polecam ćwiczenie kształtności literek. W przypadku gdy egzaminator uzna pracę na nieczytelną może zdecydować się na niesprawdzanie pracy i przyznać jej 0 pkt.
Ładne pisanie jest czasochłonne. Przed egzaminem warto jest sprawdzić czas, w jakim uczeń przepisze istniejący tekst, składający się z 200 słów. Do tego czasu należy dodać minimum 15 minut na pracę twórczą, ponieważ na Teście będzie musiał sam wymyślić tekst.
2. Kolejnym aspektem, jest długość pracy. W jednej linijce zmieści się ok. 4-7 słów, dlatego praca powinna zawierać 30-50 wersów (na stronie znajduje się ok. 24 wersy, dlatego wypracowanie powinno być na ponad 1,5 strony). W przypadku gdy praca będzie wynosiła 180 słów lub mniej, egzaminator może ocenić ją maksymalnie na 9 pkt, przyznając 0 pkt za kompozycję, styl, język, ortografię oraz interpunkcję.
3. Ważną kwestią jest również to, że zabronione jest pisanie wypowiedzi wulgarnych, obraźliwych lub zachęcających do zachowania niezgodnego z prawem. Najlepiej jest też unikać języka potocznego
4. Warto jest ćwiczyć synonimy oraz eleganckie sformułowania. Jest to wiedza, przydająca się nie tylko na Teście, jednak na nim w szczególności zostanie to docenione. Poniżej kilka przykładów związków frazeologicznych, które są bardzo popularne i ich znaczenia nie trzeba tłumaczyć, synonimów oraz słów wpływających na spójność tekstu:
a. Związki frazeologiczne: alfa i omega, koń trojański, syzyfowa praca, jabłko niezgody, pięta Achillesa, puszka Pandory, sodoma i gomora, zakazany owoc, brać nogi za pas, być samym jak palec, być w siódmym niebie, czuć się jak ryba w wodzie, być dumnym jak paw, walczyć z wiatrakami, stoicki spokój, śmiać się przez łzy, grać pierwsze skrzypce, tajemnica poliszynela, czarna owca, dzielić skórę na niedźwiedziu, królik doświadczany, bułka z masłem, tani jak barszcz, itd.
b. Synonimy: poczuł się wspaniale/cudownie/wybitnie/niepowtarzalnie/dobrze/bardzo dobrze/ rewelacyjnie/ wyśmienicie/ nadzwyczajnie/ kapitalnie/świetnie
Jego zachowanie można uznać za złe/naganne/fatalne/negatywne/karygodne/ niedobre/liche/niesympatyczne/kiepskie/podłe/niemiłe
Kolejnym argumentem/następnym przykładem/drugim-trzecim /ponadto/ nie należy zapomnieć o../dodatkowym argumentem/ świadczy o tym przykład/ przemawia za tym fakt/ poza tym
c. Spójność: dlatego, w dodatku, tymczasem, natomiast, poza tym, bo, gdyż, o czym świadczy, ponieważ, chociaż, mimo tego
