W tym artykule proponujemy szczegółowo rozważyć czas przeszły. Gramatyka angielska obejmuje 4 czasy, które należa do grupy Past:
Czas przeszły prosty. Przykłady zdań w Past Simple
Forma czasu Рast Simple wyraża czynność, która mała miejsce lub powtarzała się w przeszłości. Ta akcja nie ma nic wspólnego z teraźniejszością. Kluczowymi słowami, służącymi do przekazywania przeszłości są: yesterday (wczoraj), the day before yesterday (przedwczoraj), ago (...temu), last (zeszłego…), How long ago… (Jak dawno temu…). Czas przeszły może odpowiadać zarówno dokonanej, jak i niedokonanej formie w języku polskim.
I thought about that yesterday (Myślałem/łam o tym wczoraj).
Jim went to Great Britain five month ago (Jim pojechał do Wielkiej Brytanii pięć miesięcy temu).
Za pomocą Рast Simple przekazujemy przeszłe nawyki i konsekwentne działania.
He called a taxi and went to the airport (On zadzwonił po taksówkę i pojechał na lotnisko).
W odniesieniu do często powtarzających się w przeszłości nawyków są również używane wyrażenia used to + infinitive, would + infinitive.
She used to read a lot when she was a child (Ona dużo czytała, kiedy była dzieckiem).
Także forma Past Simple jest używana po “if” w zdaniach warunkowych II typu (The Second Conditional).
If we were free, we would go with you (Gdybyśmy byli wolni, poszlibyśmy z tobą)
Narracyjne, pytające i przeczące zdania w Past Simple
W zdaniu narracyjnym czasu przeszłego mamy do czynienia z dwiema rodzajami czasowników — regularnymi i nieregularnymi. Ta klasyfikacja rozwinęła się historycznie. Dlatego lepiej zapamiętać formy głównych czasowników nieregularnych. W przypadku nieznanych czasowników lepiej najpierw sprawdzić słowo w tabeli nieregularnych czasowników. Znajduje się potrzebna forma słowa w drugiej kolumnie o nazwie «Past Simple».
Do poprawnych czasowników dodajemy końcówkę –ed. W przypadku, jeśli czasownik kończy się na –е, –ее, dodajemy tylko –d: close → closed, fee → feed. Litera у po spółgłosce zmienia się na і; –ic zmienia się na –ick: try → tried, traffic → trafficked. Także następuje podwojenie ostatniej spółgłoski, poprzedzonej krótką akcentowaną samogłoską: nod → nodded.
W pytających i przeczących zdaniach pojawia się operator did. Warto zauważyć, że po did główny czasownik zostaje w pierwszej formie. Właśnie to różni Past Simple od innych czasów przeszłych.
He did not/didn’t pay for his dinner (On nie zapłacił za obiad).
W obecności czasowników was (byłem/łam, był/ła, było), were (byliśmy/liście, byli), cząstka not dołącza się do nich.
John was not/wasn’t at home yesterday (Johna nie było wczoraj w domu).
W pytaniach na początku zdania dodajemy operator did lub was, were.
Did she leave for Paris in 2006? (Czy wyjechała do Paryża w 2006 roku?)
Didn’t Mr. Brown ask about me? (Pan Brown nie pytał o mnie?)
Were they upset about this? (Czy byli tym zdenerwowani?)
Forma czasu Past Continuous: zasady użycia
Czas przeszły ciągły służy do opisania czynności, która miała miejsce w pewnym okresie w przeszłości. W języku polskim ten czas jest skorelowany z czasownikami formy niedokonanej. Okres, w którym trwała akcja, można przedstawić w różnych formach, np.: at 5 o’clоck yesterday, last night at 2 p.m., all day long, all the time, the whole day, for a few days, this time three month ago, from 5 till 7 p.m. and so on. Oto przykłady zdań w języku angielskim:
I was talking to her for 2 hours (Rozmawiałem z nią przez 2 godziny).
She was reading the whole evening yesterday (Ona czytała wczoraj całą noc).
- Czas trwania działania w pewnym okresie w przeszłości nie zawsze jest jasno określony przez okoliczności, ale można go zrozumieć z kontekstu.
Josh didn’t notice what was going around him – he was deep in the book. (Josh nie zauważył, co się wokół niego działo - był głęboko w książce)
- Odstęp czasu jest również określany przez inne działanie z przeszłości. To ostatnie oznacza kompletność, jednorazowość. Odpowiednio krótka lub pojedyncza akcja jest używana w Past Simple, а trwalsza ciągła akcja – w formie Past Continuous.
We were answering the teacher’s questions when the headmistress entered the classroom (Odpowiadaliśmy na pytania nauczyciela, gdy dyrektorka weszła do klasy).
When the children were walking through the wood, they saw a fox (Kiedy dzieci szły przez las, zobaczyły lisa).
- Z pomocą przeszłego ciągłego czasu przekazywane są dwa lub więcej działań, które miały miejsce jednocześnie w przeszłości.
The first group was setting the riddles while the second group was guessing them (Pierwsza grupa zadawała zagadki, podczas gdy druga zgadywała).
- Czasami forma Past Continuous jest używana do wyrażania emocji niezadowolenia sytuacjami/działaniami/zwyczajami, które były stale powtarzane w przeszłości. W tym przypadku należy wykorzystywać okoliczności never, ever, constantly, always. Ta zasada dotyczy również czasowników stanu, gdy zdanie odnosi się do wyjątkowego przypadku lub nastroju.
Jane was constantly asking me for help (Jane ciągle prosiła mnie o pomoc).
Were they ever being polite with me?! (Czy kiedykolwiek byli dla mnie uprzejmi?)
- Z pomocą przeszłego ciąłego czasu można przekazać atmosferę, opis przyrody i wydarzeń w literaturze.
I was driving to that old castle in the suburbs. It was raining. The road was slippery. I was looking carefully not to miss the turn to my fondest dream. (Jechałem do starego zamku na przedmieściach. Padało. Droga była śliska. Patrzyłem uważnie, aby nie przegapić zwrotu do mojego najmilszego marzenia).
Zasady konstruowania zdań narracyjnych, pytających i przeczących w Past Continuous
Akcja w przeszłym czasie jest przekazywana przez:
operatorów was/were i głównуego czasownika z końcówką –ing
Formę was (odpowiednikiem jest is w Present Continuous) stosuje się do pojedynczych osób – I, he, she, it. Were (odpowiednikiem jest are w Present Continuous) stosuje się do we, you, they. Podczas dodawania końcówki –ing możliwa jest alternacja i podwojenie (ostatnia spółgłoska jest podwojona, jeśli jest poprzedzona akcentowaną samogłoską) ie → y (lie → lying), ic – ick (mimic → mimicking), stop → stopping, begin → beginning.
Przeczenie tworzy się poprzez dodawanie cząstki not do słów was i were. Możliwe są formy skrócone wasn’t, weren’t.
Kelly wasn’t sewing all evening yesterday (Kelly nie szyła wczoraj przez cały wieczór).
W zdaniach pytających operatory was/were stawiamy na początku:
Were they discussing this problem during the conference? (Czy omawiali ten problem podczas konferencji?)
Wasn’t she cleaning the windows? (Czy myła ona okna?)
Gramatyczne aspekty zastosowania czasu Past Perfect
Czas przeszły dokonany jest specjalną formą czasową, która jest używana:
- Do przekazywania czynności, która miała miejsce przed inną czynnością w przeszłości. W związku z tym akcja, która miała miejsce wcześniej, wyraża się w formie Past Perfect, i akcja, która miała miejsce później – w formie Past Simple.
We got a hotel room because we had booked it in advance (Dostaliśmy pokój w hotelu, ponieważ zarezerwowaliśmy go z wyprzedzeniem. Najpierw zarezerwowaliśmy, a następnie otrzymaliśmy).
Michael knew Dallas so well, he had visited the city several times (Michael bardzo dobrze znał Dallas, kilkakrotnie odwiedzał to miasto. Najpierw odwiedził i wtedy wiedział o mieście).
Niekiedy kolejność czynności potwierdza się przez konkretne konstrukcje hardly … when, no sooner … than, scarcely… when (prawie… kiedy, nie wcześniej niż, ledwie… kiedy).
Hardly had he packed his things and prepared, when the taxi arrived (Ledwo spakował swoje rzeczy i przygotował się, gdy przyjechała taksówka).
- Aby wyrazić akcję, która już się odbyła i rezultat tej akcji miał miejsce w przeszłości.
Jerry was upset. He had broken his car (Jerry był zasmucony. Rozbił swój samochód).
By the time I moved to the USA I had written 2 books and I was working hard on the third (Zanim przeprowadziłem się do Stanów Zjednoczonych, napisałem dwie książki i pracowałem nad trzecią).
The grass and leaves were covered with water drops. It had been the heavy rain (Trawę i liście pokrywały krople wody. To był ulewny deszcz).
- Czas przeszły dokonany można wyrazić z pomocą następujących słów: before (przed), after (po), bу (do), by that time (do tego czasu), already (już), just (tylko), for (przez), since (od), till (do), until (do), when (kiedy), never (nigdy), ever (kiedykolwiek), earlier (wcześniej), first (najpierw) and so on.
Tom had drunk a cup of coffee before going to work (Tom wypił filiżankę kawy przed pójściem do pracy).
Nawiasem mówiąc, ze spójnikami before, after, when można używać zarowno Past Perfect, jak i Рast Simple bez różnicy w znaczeniu. Z czasownikami ruchu (np. come, arrive, return) i zmysłów (np. hear, smell, taste) należy używać Рast Simple.
- Forma czasu przeszłego dokonanego również jest używana po if w zdaniach warunkowych III typu do opisywania hipotetycznych sytuacji w przeszłości.
If I hadn't phoned you, you wouldn't have known the news (Gdybym nie zadzwonił do ciebie, nie znałbyś wiadomości).
Zasady konstruowania zdań w czasie przeszłym dokonanym
Ogólnie schemat prostego zdania narracyjnego ma postać:
Podmiot + had + III forma czasownika lub –ed + reszta zdania
Past Perfect odpowiada przede wszystkim doskonałej formie w języku polskim, jednak czasami ma znaczenie akcji trwąjcej. Zdania przeczące są tworzone przez dodawanie not do operatora had. Również może być używany przysłówek never.
The child hadn’t learnt the rule when the teacher returned (Dziecko nie nauczyło się reguły, gdy nauczyciel wrócił).
They had never been to an opera before last night (Oni nigdy nie byli w operze aż do ostatniej nocy).
Pytania tworzymy, zaczynając od operatora had.
Had Susan ever studied French before she moved to France? (Czy Susan kiedykolwiek uczyła się francuskiego przed przeprowadzką do Francji?)
Kategorie gramatyczne czasu Past Perfect Continuous oraz szczególne przypadki stosowania
W przeciwieństwie do innych czasów czas przeszły ciągły niedokonany jest rzadko używany. W końcu jest to złożona konstrukcja gramatyczna, która łączy elementy i semantykę dwóch form czasowych – Past Perfect i Past Continuous.
Używając tej czasowej formy, mówca kładzie szczególny nacisk na czas trwania akcji. Przebieg działania, w tym jego początek i koniec, ma jasno określone ramy czasowe. Tak więc akcja miała miejsce w określonym okresie w przeszłości przed rozpoczęciem innej przeszłej czynności lub przed wystąpieniem pewnego momentu w przeszłości. W ten sposób Past Perfect Continuous różni się od Past Continuous, w którym ramy czasowe mogą być nieokreślone.
Kompletność czasu tłumaczy się tym, że poprzednia długa akcja występuje przed inną późniejszą akcją. Ta późniejsza akcja gramatycznie jest w formie Past Simple.
Głównymi słowami sygnałowymi w Past Perfect Continuous są for (przez) і since (od). For wskazuje pełny czas trwania, since – oznacza początek czynności. Także s wykorzystywane how long, till, until, before and so on.
I had been working at Sam’s restaurant for 10 years before our family moved to New Jersey (Pracowałem w restauracji Sama przez 10 lat, zanim nasza rodzina przeniosła się do New Jersey.).
Jenny had been baking a pie for 45 minutes when her guests came (Jenny piekła ciasto przez 45 minut, kiedy przyszli jej goście).
Czasami akcja może mieć tylko określony początek, ale nieokreślony koniec.
Glenn had been writing poems since his childhood (Glenn pisał wiersze od dzieciństwa).
Forma Past Perfect Continuous jest używana do określenia działania długoterminowego, które miało rezultat w przeszłości.
There were puddles in the streets. It had been raining at night (Na ulicach były kałuże. W nocy padał deszcz).
She was exhausted in the evening. She had been tiding up her flat the whole day (Wieczorem ona była wyczerpana. Sprzątała mieszkanie przez cały dzień).
Past Perfect Continuous nie używa się z czasownikami stanu (np. agree, believe, doubt, guess, imagine, know, mean, recognise, remember, suspect, think, appear, be, feel, hear, look, see, seem and so on). W tym przypadku zostaje zastąpiony przez Past Perfect.
Budowa czasownika. Przeczące i pytające zdania w Past Perfect Continuous
Czas przeszły ciągły niedokonany ma dwuskładnikowego operatora – had been. Dlatego czasownik w zdaniu narracyjnym ma następującą formę gramatyczną:
had been + czsownik z końcówką –ing
Zdanie przeczące tworzymy, dodając cząstkę not do pierwszego składnika operatora – had.
They hadn’t been travelling for a year since we met them at the party (Oni nie podróżowali od roku, odkąd spotkaliśmy ich na imprezie).
Zdania pytające muszą zaczynać się z had:
Had the children been playing football for 45 minutes when the rain started? (Czy dzieci grały w piłkę nożną przez 45 minut, kiedy zaczęło padać?)
Past Perfect i Past Perfect Continuous należy nie mylić z prostymi czasami. Są używane tylko we właściwym kontekście lub w odpowiednich okolicznościach we właściwym czasie.
