Nauka czytania to jeden z najbardziej fundamentalnych procesów w rozwoju umysłowym dziecka. To zarazem też często spore wyzwanie dla rodzica, który chciałby, aby stosowane przez niego metody nauki czytania dla dziecka okazały się jak najbardziej efektywne.
A więc: jak nauczyć dziecko czytać i która z dostępnych metod nauki czytania dla dzieci przynosi najlepsze efekty? Czy warto inwestować pieniądze np. w dobre książki do nauki czytania dla dziecka, czy też może rodzic będzie w stanie osiągnąć podobne rezultaty przy pomocy bardziej „domowych” metod?
Poniżej szczegółowo omawiamy trzy metody nauki czytania dla dzieci, które są uznawane za najbardziej efektywne. Wskażemy też wady oraz zalety każdej z metod, a także udzielimy rodzicom na przykład pożyteczne ćwiczenia nauki czytania, gry, zabawy oraz inne narzędzia, które są w stanie ułatwić dziecku opanowanie pisma. Nasza lista ma charakter odwróconego rankingu: zaczynamy od opisu metod mniej efektywnych, natomiast kończymy na metodzie, która (przynajmniej w większości wypadków), przynosi najlepsze rezultaty.
Nauka czytania dla dzieci: metoda literowa
Od razu zaznaczmy, że jako nauka szybkiego czytania metoda literowa raczej nie okaże się najlepszą z dostępnych możliwości. Proces edukacyjny zaczyna się tutaj od uczenia dziecka każdej z liter występujących w alfabecie. Potem wiedza powinna być utrwalana poprzez łatwe ćwiczenia. Nauka czytania w metodzie literowej jest uznawana za ograniczenie skuteczną, ponieważ wymaga od dziecka opanowania dużej ilości materiału. Na dodatek, często nawet opanowanie „materiału” (a więc w tym wypadku wszystkich liter), niekoniecznie będzie równoznaczne, z tym że dziecko nauczy się czytać.
Jak jednak wygląda sama metoda literowa w nauce czytania dzieci? Proces dzielimy na trzy etapy;
- Nauka liter: dziecko poznaje poszczególne litery. Warto tutaj zacząć od samogłosek, ponieważ ich znajomość ułatwi dziecku samodzielne tworzenie słów: czasami dziecko „wyprzedza” naukę z rodzicem i np. zaczyna składać proste słowa samodzielne. Wymaga to jedna dobrze utrwalonej znajomości samogłosek, a więc: O, A, E, U. Potem przechodzimy do spółgłosek. Tutaj ważna uwaga: dobrze, aby rodzic wcześniej zaczął „oswajać” dziecko z niektórymi prostszymi wyrazami, do których złożenia wystarczą dwie samogłoski oraz dwie wybrane spółgłoski, na przykład: MA-MA, KU-RA, TA-TA itd. Rzecz w tym, aby w miarę możliwości powtarzały się podobne złożenia samogłosek i spółgłosek.
- Składanie liter w wyrazy: na tym etapie dziecko powinno już znać na pamięć wszystkie litery (w przeciwnym wypadku nauka czytania będzie się opóźniać). Teraz zaczynamy od nauki słów. Najlepiej, aby były one proste oraz aby były rzeczownikami konkretnymi, które odnoszą się do przedmiotów fizycznych znanych dziecku.
- Składanie wyrazów w zdania: ostatni etap, na którym nauka czytania polega już na tworzeniu pełnych zdań. Tutaj również zaczynamy od prostszych zdań, dopiero z czasem przechodząc do dłuższych.
Co bardzo ważne: nauka czytania według metody literowej wymaga od rodzica umiejętnego rozkładania materiału. Należy posługiwać się tym, co dziecko zna już z lekcji wcześniejszych: w ten sposób dziecko po pierwsze lepiej utrwala i przyswaja wiedzę, a po drugie jest mu po prostu łatwiej. Pamiętajmy, że młody człowiek jest bardziej podatny na frustrację: niemożliwość zrozumienia czegoś może oznaczać dla rodzica, że na dzisiaj już koniec z nauczaniem czytania.
Metoda globalna: czym jest, polecane książki do nauki czytania, gry i zabawy
W przypadku nauki czytania metodą globalną, jak do pewnego stopnia sama nazwa wskazuje, mamy do czynienia do z systemem, który kładzie nacisk nie na litery czy sylaby, lecz z uczeniem dziecka całych wyrazów.
Globalną metodę nauki czytania uznaje się za dosyć efektywną, jednak jest ona zarazem bardzo wymagająca dla rodzica. Podkreśla się, że nauka czytania dla dziecka podług metody globalnej jest zarezerwowane raczej dla tych dzieci, które jeszcze nie znają liter.
Ze względu na wymagania związana z globalną metodą nauki czytania, dobrym pomysłem będzie skorzystanie z pomocy profesjonalnego nauczyciela. Renomowany serwis BUKI zapewnia rodzicom dostęp do ofert wielu doświadczonych pedagogów, którzy specjalizują się także w metodzie globalnej.
Ucząc dziecko czytania globalnie, zaczynamy rzecz jasna od razu od nauki całych wyrazów. Tutaj pojawia się jednak dla rodzica problem, a mianowicie: w jaki sposób zaprezentować dziecku, do czego odnosi się dany wyraz? W przypadku rzeczowników konkretnych nie jest to jeszcze tak trudne: przydadzą się, chociażby obrazkowe karty do nauki czytania. Zdecydowanie trudnej robi się wówczas, kiedy trzeba wyjaśniać czasowniki, przymiotniki oraz rzeczowniki abstrakcyjne, np. miłość, radość, nauka itp.
Niestety, nawet najlepszy i najdroższy zestaw do nauki czytania globalnego nie uwolni nas od trudności. Globalna metoda nauki czytania dzieci jest po prostu wymagająca. Przeważnie więc jej stosowanie wymaga odpowiedniego przygotowania merytorycznego.
Nauka czytania sylabami: najlepsza metoda nauki czytania dla dzieci
W porównaniu natomiast do metodologii globalnej nauka czytania metodą sylabową jest prostsza i dla dziecka, i dla rodzica. Ponadto: nauka czytania od a do z metodą sylabową może być z powodzeniem realizowana niezależnie od wieku dziecka oraz od tego, czy już na ono litery. Nie występują tutaj ograniczenia typowe dla globalnej metody uczenia dzieci czytania.
W procesie edukacji językowe malucha z pewnością przydadzą się karty do nauki czytania sylabami, gry, a także sylaby do nauki czytania do wydruku: Chomikuj oraz inne tego rodzaju serwisu okażą się tutaj cenną i niemal darmową pomocą.
Nauka czytania sylabami dla dziecka przebiega w pięciu etapach. Na każdym z nich pożyteczne okażą się różne pomocy, nie tylko gotowe – na przykład obrazkowe sylaby do nauki czytania – ale też różne zabawy (mnóstwo przykładów można znaleźć na Youtube), elementarze oraz inspirujące dziecko gry.
Uczenie dziecka czytania wzbogacane o element rozrywki z pewnością okaże się bardziej efektywne i mniej nużące dla naszej pociechy.
Oczywiście, w nauce dziecka czytania warto korzystać z najróżniejszych metod i form wspomagania. Mogą to być zarówno gry, karty, obrazki, jak i też darmowy program do nauki czytania dla dzieci. Dywersyfikacja źródeł to klucz: nauka nie może być monotonna, a do tego prowadzi ciągłe korzystanie jedynie z dwóch lub trzech wybranych metod.
