Procenty są z nami wszędzie. Na co dzień spotykamy się z różnymi zniżkami, podwyżkami, czy rabatami o daną ilość procent. Nie zawsze mamy kalkulator pod ręką, a umiejętność obliczania procentów jest w życiu pomocna. Przykładowo obliczając rabat przy zakupie większej ilości rzeczy, czy na pewno warto jest wydać jednorazowo więcej pieniędzy, żeby zaoszczędzić 5%? Umiejętność obliczania procentów bez kalkulatora jest również potrzebna w szkole - na sprawdzianach czy kartkówkach, dlatego też przygotowaliśmy dla Was krótki poradnik - jak obliczyć procent bez kalkulatora?
Co to jest procent?
Słowo procent pochodzi z łaciny od słowa - per centrum, czyli na sto. Mówiąc inaczej, jest to setna część pewnej całości. Określa stosunek dwóch liczb/wielkości do siebie. Najprostszym przykładem, który zobrazuje nam wyrażenie procentów, może być: Na 100 osób aż 40 ma w domu psa - oznacza to, że 40% przebadanych osób ma w domu takie zwierzę (psa).
Wyrażenie jeden procent zapisujemy w ten sposób - 1%. Jeden procent można również zapisać w postaci ułamka zwykłego lub dziesiętnego:
- ułamki zwykłe: 1%=1100;
- ułamki dziesiętne: 1%=0,01;
Jak obliczyć procent bez kalkulatora?
Znając pojęcie procentów, pewne działania wykonujemy z automatu, przykładowo:
- wszyscy mają niebieskie oczy - czyli 100%;
- połowa osób ma w domu kota - czyli 50%;
- jedna czwarta przebadanych osób ma w domu oszczędności - 25%;
- jedna na sto osób nie lubi zwierząt - 1%.
Nieco gorzej wygląda zobrazowanie i obliczenie sobie procentów, w których są wykorzystywane inne liczby, np.:
- w zeszłym roku płaszcz kosztował 155 zł, a w tym roku podrożał o 10% - w takiej sytuacji nie jest już takie klarowne działanie.
W przypadku trudniejszych obliczeń, które chcemy wykonać bez kalkulatora, dobrym sposobem jest zamiana na ułamek zwykły. Mówiąc prościej, liczbę 100 umieszczamy w mianowniku, a w liczniku dany procent. Na podstawie wyżej przedstawionego przykładu, otrzymujemy takie działanie:
10%=10100, tak przedstawiony ułamek możemy skrócić, czyli: 110
Inne przykłady:
45%=45100
310=31010=30100=30%
Uwaga! Nie wszystkie procenty uda się zamienić na ułamki zwykłe - w takiej sytuacji, zamieniamy je na ułamki dziesiętne.
Mając do obliczenia procent z danej liczby, można to zrobić na dwa sposoby:
25% z liczby 600
Zamieniając procent na ułamki zwykłe:
- Zamieniamy procenty na ułamek zwykły: 25%=25100=14
- Wykonujemy działanie zgodnie z zasadami obliczania ułamków zwykłych: 60014=600114=150111=150, to jest nasz wynik.
Procenty można obliczyć również za pomocą ułamków dziesiętnych:
- Procent zamieniamy na ułamek zwykły: 25%:100=0,25
- Następnie wykonujemy działanie: 0,25*600=150
Procenty wykorzystujemy również do obliczania wzrostu lub spadku danej liczby.
Gdzie wykorzystujemy procenty?
Podsumowując, kilka przykładów, gdzie wykorzystujemy procenty:
- ilość tłuszczu w mleku;
- ilość kakao w czekoladzie;
- obniżki lub podwyżki cen;
- różnego rodzaju sondaże.
